Armoede en gezondheid vanuit wetenschappelijk perspectief
Armoede en de bestrijding daarvan kent veel verschillende invalshoeken. Gezondheid is daar één van. Desirée van der Wijk doet in opdracht van de provincie Groningen onderzoek naar dit onderwerp. In deze blog vertelt zij hier meer over.
''Een samenleving waarbij gezond de regel is en ongezond de uitzondering. Waarbij alle groepen mensen, zowel mensen met een hoge sociaaleconomische status als mensen met een lage sociaaleconomische status op een gezonde manier oud(er) worden. Het zou hierbij vooruitstrevend zijn als er meer wordt gekeken naar het voorkomen van ziektes in plaats van naar het genezen van ziektes en dat meer de focus wordt gelegd op het versterken van iemands gezondheid.''
Gezondheid en gelijke kansen
Mijn naam is Desirée van der Wijk, masterstudent aan de masteropleiding Healthy Ageing Professional. In opdracht van de Provincie Groningen en in samenwerking met de gemeente Westerkwartier houd ik mij bezig met het opzetten en uitvoeren van een sociale innovatie. Een van de onderwerpen waarin ik geïnteresseerd ben is het zorgen voor gelijke kansen voor iedereen. Dat het voor iedereen mogelijk is om op een gezonde manier oud(er) te worden. Maar wat is nou gezondheid? En betekent gezondheid voor iedereen hetzelfde? Hier hoor je verschillende opvattingen over, naast deze opvattingen zijn verschillende factoren van invloed op iemands gezondheid. Het is lastig om voor iemand anders te bepalen wanneer hij of zij gezond is, iedereen beleeft dit op een andere manier en geeft een andere betekenis aan gezondheid.
Als we kijken naar wat er speelt op zowel internationaal als nationaal niveau dan komt naar voren dat men op zowel internationaal als nationaal niveau al jaren lang bezig is met het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Het terugdringen van deze gezondheidsverschillen wordt als morele en maatschappelijke urgente opgave gezien. Hierbij is het zowel een veelvoorkomend vraagstuk hoe de gezondheid van mensen met een lage sociaaleconomische verbeterd kan worden als hoe mensen met een lage sociaaleconomische status bereikt kunnen worden. Beiden vraagstukken zijn interessante en waardevolle vraagstukken om te beantwoorden. Echter, ik ben van mening dat eerst het ene complexe vraagstuk aangepakt dient te worden voordat we ons bezig kunnen houden met het andere vraagstuk.
Samen oplossingen bedenken
Wanneer we de gezondheid van mensen met een lage sociaaleconomische status willen verbeteren is het van belang om geen oplossingen vóór hen te bedenken maar dit samen met hen te doen. Hierbij is het van belang om vertrouwen te creëren en aan te sluiten bij de belangen, behoeften en vragen van deze mensen. Ga met deze mensen in gesprek, luister naar hun eigen inbreng en zet deze mensen centraal. We leven in een samenleving waarbij veel initiatieven, oplossingen en beleid top-down gestuurd zijn. Maak hier een combinatie van, combineer top-down met bottom-up. Beiden hebben elkaar nodig om tot beantwoording van complexe vraagstukken te komen. Als we meer gezonde jaren willen realiseren is het van belang om alle groepen in de samenleving te bereiken en betrekken. Tevens door deze groepen centraal te stellen bij het bedenken van oplossingen voor maatschappelijke, complexe vraagstukken. We hebben elkaar nodig om een gezonde samenleving te realiseren.
Op basis hiervan heb ik mij bezig gehouden met het opzetten en uitvoeren van een sociale innovatie rondom het thema: 'Gezondheid en vitaliteit door preventie, sport en bewegen' en de 'Aanpak van armoede'. Hierbij staat het bereiken van mensen met een lage sociaaleconomische status centraal. De reden voor de focus op deze groep mensen is, omdat zij de meest kwetsbare groep in de samenleving zijn, zij vaak een slechte gezondheid ervaren, een lagere levensverwachting hebben, niet tot nauwelijks worden bereikt en omdat bij deze groep mensen de meeste gezondheidswinst te behalen is. Mensen met een lage sociaaleconomische status blijken nog te vaak (onbedoeld) uitgesloten te worden. Dat komt bijvoorbeeld doordat de informatie, de wijze van benaderen, het taalgebruik en de werkvormen niet aansprekend zijn en niet aansluiten bij de leefwereld, vaardigheden en context van de mensen in kwestie. Als voorbeeld: het aanbod van leefstijlpreventie heeft jarenlang met name goed effect gehad bij mensen met een hogere maatschappelijke positie maar heeft mensen met een lage sociaaleconomische status in mindere mate bereikt. Dit komt onder andere doordat deze leefstijlpreventie niet begrepen wordt of onvoldoende aansluit bij de dagelijkse realiteit van mensen met een lage sociaaleconomische status. Mensen met een lage sociaaleconomische status worstelen met andere, voor hen vaak urgentere, problemen in het dagelijks leven. Kortom, om maatschappelijke, complexe vraagstukken op te lossen begint het bij zowel het bereiken van de mensen om wie het gaat als het samenwerken met de mensen om wie het gaat.
Artikel
Als onderdeel van de sociale innovatie houd ik mij bezig met het schrijven van een wetenschappelijk artikel met als vraagstuk: ''Hoe bereik je mensen met een lage sociaaleconomische status?'' Ten behoeve van dit wetenschappelijk artikel heeft een onderzoek plaatsgevonden. In dit onderzoek staat de volgende onderzoeksvraag centraal: ''Wat zijn determinanten die invloed hebben op het bereiken van mensen met een lage sociaaleconomische status?'' Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen faciliterende en belemmerende determinanten. Bij het bedenken en schrijven van aanbevelingen voor de praktijk worden faciliterende determinanten meegenomen en daarbij rekening gehouden met belemmerende determinanten. Deze aanbevelingen kunnen in de praktijk worden ingezet om mensen met een lage sociaaleconomische status te bereiken. Zowel de verslaglegging van het onderzoek als het wetenschappelijk artikel verwacht ik medio eind augustus af te ronden. Nieuwsgierig geworden? Neem gerust contact met mij op.
Desirée van der Wijk, MSc Student Healthy Ageing Professional.